Bão Wilma
 | Bài viết này là một bản dịch thô từ ngôn ngữ khác. |
| Siêu bão cấp 5 (SSHWS/NWS) | |
 Bão Wilma tại thời điểm cường độ cao nhất tại phía đông bắc của Honduras vào ngày 19 tháng 10 | |
| Hình thành | 15 tháng 10 năm 2005 |
|---|---|
| Tan | 27 tháng 10 năm 2005 |
| (Xoáy thuận ngoại nhiệt đới sau ngày 25 tháng 10 năm 2005) | |
| Sức gió mạnh nhất | Duy trì liên tục trong 1 phút: 185 mph (295 km/h) |
| Áp suất thấp nhất | 882 mbar (hPa); 26.05 inHg |
| Số người chết | 52 |
| Thiệt hại | $27,4 tỷ (2005 USD) |
| Vùng ảnh hưởng | Jamaica, Puerto Rico, Cuba, Quần đảo Cayman, Trung Mỹ, Mexico (chủ yếu ở Quintana Roo), Hoa Kỳ (chủ yếu ở Florida), Bahamas, Bermuda, Canada (chủ yếu ở Nova Scotia) và Pháp (chủ yếu ở Saint Pierre và Miquelon) |
| Một phần của Mùa bão Bắc Đại Tây Dương 2005 | |
Bão Wilma là cơn bão nhiệt đới có cường độ mạnh nhất từng được ghi nhận ở lưu vực Đại Tây Dương và là xoáy thuận nhiệt đới có cường độ mạnh thứ hai được ghi nhận ở Tây Bán cầu, sau bão Patricia vào năm 2015.
Bão Wilma nằm trong mùa bão Đại Tây Dương năm 2005, mùa bão gồm 3 trong số 10 cơn bão Đại Tây Dương dữ dội nhất từ trước đến nay về áp suất khí quyển (cùng với số 4 Rita và số 7 Katrina). Trong mùa bão này, Wilma là cơn bão thứ 22, xoáy thuận nhiệt đớii thứ 13, cơn bão nhiệt đới lớn thứ 6, cơn bão cấp 5 thứ 4 và có sức tàn phá nặng nề thứ hai.
Bão Wilma bắt nguồn từ ngày 15 tháng 10, một áp thấp nhiệt đới hình thành trên vùng biển Caribe gần Jamaica, di chuyển theo hướng Tây và mạnh lên thành một cơn bão nhiệt đới hai ngày sau đó, đột ngột chuyển hướng về phía Nam và được đặt tên là Wilma. Wilma tiếp tục mạnh lên và trở thành một cơn bão vào ngày 18 tháng 10. Cơn bão gia tăng cường độ nhanh và chỉ trong 24 giờ, nó trở thành cơn bão cấp 5 với tốc độ gió 298 km/h.
Ảnh hưởng[sửa | sửa mã nguồn]
| Quốc gia | Tử vong | Thiệt hại (USD) |
|---|---|---|
| Bahamas | 1 | $100 triệu |
| Cuba | 0 | $704 triệu |
| Haiti | 12 | $500 nghìn |
| Jamaica | 1 | $93,5 triệu |
| Mexico | 8 | $454 triệu |
| Mỹ | 30 | $21 tỷ |
| Tổng | 52 | $22,4 tỷ |
Vùng Caribe[sửa | sửa mã nguồn]
Vài ngày trong giai đoạn hình thành, bão Wilma đã gây mưa rất lớn ở Haiti. Cơn bão gây ra lũ lụt và lở đất, giết chết 12 người. Tổng thiệt hại là $500.000 (2005USD)
Bão Wilma đã giết chết 1 người ở Jamaica, gây ngập lụt vùng trũng thấp và lở đất gây tắc đường.
Mexico[sửa | sửa mã nguồn]
Bão Wilma gây mưa xối xả ở bán đảo Yucatan. Gió giật ở Cancún là đợt gió mạnh nhất từng được ghi nhận ở Mexico. Bão đã giết 8 người ở Mexico,[1] trong đó 1 ở bán đảo Yucata và 7 ở Quintana Roo. Wilma đã làm hư hại ít nhất 28.980 ngôi nhà ở Mexico, và phá hủy hoặc gây hư hại nghiêm trọng 110 khách sạn chỉ riêng ở Cancún.[2] Trong thành phố, khoảng 300.000 người đã bị mất nhà cửa.[3] Mực nước ở Cancún đạt đến tầng thứ ba của một số tòa nhà khi sóng dâng cao từ 5 đến 8 m, cùng với triều cường.[4][5] Khoảng 300 người đến từ Vương quốc Anh đã phải sơ tán khi nơi trú ẩn của họ bị ngập ở Cancún, trong khi những người Mỹ bị chính phủ của họ bỏ lại.[6] Bão cũng gây ra thiệt hại đáng kể ở Cozumel và Isla Mujeres. Khoảng 300.000 người bị mất điện trên khắp Mexico. Cơn bão cũng đã gây thiệt hại 473 trường học.
Ngập lụt làm hư hại các ngôi nhà ở các vùng trũng ở phía đông bang Yucatán. Do lũ lụt, đường cao tốc chính nối Cancún và Mérida, Yucatán không thể đi được.[7] Trên khắp Mexico, Wilma đã phá hủy 490 km 2 hoa màu, phần lớn là ở bang Yucatán. Trên khắp bán đảo Yucatán, cơn bão đã đánh sập khoảng 400.000 ha cây cối.
Hoa Kỳ[sửa | sửa mã nguồn]
Florida[sửa | sửa mã nguồn]
Ở Florida, bão Wilma di chuyển nhanh chóng khắp tiểu bang, do đó lượng mưa chủ yếu chỉ là 76 đến 178mm, một vài nơi ghi nhận lượng mưa dưới 50mm. Lượng mưa đạt đỉnh là 337mm ở Trung tâm Vũ trụ Kenedy[8]
Các bang khác[sửa | sửa mã nguồn]
Diện mưa từ cơn bão Wilma đã mở rộng lên bờ biển phía đông của Hoa Kỳ từ Florida đến Virginia. Lượng mưa đạt tới 76mm ở Outer Banks, Bắc Carolina.[9] Sức gió cực đại là 106km/giờ được ghi nhận ở Đài quan sát khí tượng Blue Hill ở Milton
Bahamas và Bermuda[sửa | sửa mã nguồn]
Sau khi rời khỏi Florida, bão Wilma đi qua phía bắc của Tây Bắc Bahamas[10]. Một chiếc phao ở ngoài khơi West End thuộc Grand Bahama đã ghi nhận sức gió duy trì là 152km/giờ và giật đến 183km/giờ
Ở Bermuda , bão Wilma gây gió giật với vận tốc 81km/giờ.
Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]
- ^ “Wilma kills 8 in southeast Mexico - Mexico”. ReliefWeb (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 22 tháng 4 năm 2022.
- ^ “Hurricane death toll rises in Florida as residents face cleanup - Mexico”. ReliefWeb (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 22 tháng 4 năm 2022.
- ^ “The Caribbean: Hurricane Wilma OCHA Situation Report No. 6 - Cuba”. ReliefWeb (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 22 tháng 4 năm 2022.
- ^ “The Salvation Army in Mexico provides aid to victims of Hurricane Wilma - Mexico”. ReliefWeb (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 22 tháng 4 năm 2022.
- ^ “Hurricane Wilma devastates Yucatan Peninsula in Mexico - Mexico”. ReliefWeb (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 22 tháng 4 năm 2022.
- ^ “Huracán Wilma azota a balnearios de México y se acerca a Florida” (bằng tiếng Tây Ban Nha). Reuters. 20 tháng 10 năm 2005. Truy cập ngày 18 tháng 3 năm 2020.
- ^ The Caribbean: Hurricane Wilma OCHA Situation Report No. 7. U.N. Office for the Coordination of Humanitarian Affairs (Bản báo cáo). 26 tháng 10 năm 2005. ReliefWeb. Truy cập ngày 12 tháng 3 năm 2020.
- ^ “Tropical Cyclone Point Maxima”. www.wpc.ncep.noaa.gov. Truy cập ngày 23 tháng 3 năm 2022.
- ^ “Hurricane Wilma - October 22-24, 2005”. www.wpc.ncep.noaa.gov. Truy cập ngày 23 tháng 3 năm 2022.
- ^ https://www.nhc.noaa.gov/data/tcr/AL252005_Wilma.pdf